İğne Biyopyisisi | Uzm.Dr.Ayhan Şenol Radyoloji Uzmanı

İğne Biyopsisi Nedir ?

İğne biyopsisi

Biyopsi bir doku ya da tümörden kesin tanı koymak için küçük bir parça alınmasıdır. Eskiden biyopsilerin çoğu ameliyatla yapılırdı. Günümüzde ise hemen tüm biyopsiler ameliyata ihtiyaç olmadan alınabilir.

İğne biyopsisi bu parçanın ince bir iğne yardımıyla alınmasıdır.

Görüntüleme eşliğinde iğne biyopsisi vücudun içindeki dokulardan bir iğne yardımıyla biyopsi alınırken ultrason ya da bilgisayarlı tomografi gibi bir görüntüleme yöntemi kullanılmasıdır. Böylece iğnenin vücut içinde ilerlemesi dışarıdan takip edilir, iğnenin istenmeyen dokulara zarar vermesi engellenir.

Günümüzde en güvenilir ve emniyetli biyopsi yöntemi görüntüleme eşliğinde yapılanıdır. Bu işlemi genel olarak girişimsel radyoloji uzmanları yapar.

Biyopsi neden gerekir?

Hastalığa kesin tanı koymak için. Örneğin karaciğer biyopsilerinin çoğu karaciğerde siroz gelişimi var mı yok mu diye alınır.
Hastalık tanısı bellidir ancak hastalığın evresi yani ne kadar ilerlemiş olduğunu anlamak için.
Bir tümörün iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu ve kötü huylu ise hangi tip tümör olduğunu anlamak için.

İğne biyopsisi bir ameliyat işlemi değildir. Bıçak izi olmaz.

İnsanlar genellikle biyopsi yapıldıktan bir gün sonra ve hatta aynı gün normal yaşamlarına döner ve çalışabilir.

Görüntüleme eşliğinde iğne biyopsisi nedir?

İğne biyopsileri ya görüntüleme eşliğinde ya da görüntüleme kullanılmadan yapılır.

Görüntülemeden kastedilen yöntem en sık ultrason ve bilgisayarlı tomografidir. Biyopsi yaparken vücuduniçini o anda görmek ve iğneyi görerek biyopsi yapacağımız hedefe ilerletme işlemine görüntüleme eşliğinde biyopsi diyoruz. Bu günümüzde en emniyetli ve kolay biyopsi yöntemidir. Adından da anlaşılacağı üzerine vücuda bıçak değirmeden vücudun içi görüntüleme yani radyolojik yöntemlerle görülür ve iğnenin vücut içinde ilerlemesi her santimetresinde takip edilir.

Bazı bölümler iğne biyopsilerini herhangi bir görüntüleme kullanmadan körlemesine yapar. Bu duurmda iğnenin bir başka yerden örnek alma ihtimali vardır. İğne vücuda girerken de izlenemez. Genellikle riskleri daha yüksek olduğu ve bazen sonuç veremediği için sık kullanılmaz.

Girişimsel radyoloji uzmanları tüm iğne biyopsilerini görüntüleme rehberliğinde yapar.

Neden Girişimsel Radyoloji?

Vücut içindeki organlardan ya da tümörlerden biyopsi almak için önce nereden biyopsi yapılacağının bilinmesi ve normal dokularla anormal dokuların ayrılması gerekir. Girişimsel Radyoloji uzmanları öncelikle radyoloji uzmanı yani görüntüleme uzmanıdır. Bu nedenle ultrason ve tomografi gibi yöntemler son derece hakimdir. İğne biyopsisi sırasında iğnenin istenmeyen dokulardan geçmemesi, dokulara zarar vermemesi ve tam istenen yerden biyopsi alınması konusunda çok tecrübelidir. Girişimsel Radyoloji uzmanları vücuttaki her bölgeden biyopsi alabilirler. Bu nedenle görüntüleme eşliğinde biyopsilerin büyük çoğunluğunu Girişimsel Radyoloji uzmanları alır.

Biyopsi iğneleri nasıldır?

En önemlisi artık son derece incedir. Bu nedenle işlemin riskleri son derece azalmıştır.

Biyopsiler kullanılan iğneye göre iki grupta incelenir:

1. İnce iğne biyopsisi ya da ince iğne aspirasyon biyopsisi:

Bu iğneler çok incedir. Koldan kan alınan iğneler kadar ve hatta daha ince iğnelerdir.

En önemli avantajı ince olmaları nedeniyle kanama riskinin hemen hiç olmamasıdır. Nodüler guatr durumunda tiorid bezi ve bu bez içindeki nodüllerden alınan biyopsi ince iğne aspirasyon biyopsisidir. Burada kalıniğne biyopsisine gerek yoktur.

İnce iğnenin en önemli dezavantajı doku alamaması sadece küçük hücre örnekleri almasıdır. Bu nedenle ince iğne biyopsisi sadece alınan dokudaki hastalığın iyi ya da kötü huylu olduğunu söyler. Bu bize yeterse ince iğne biyopsisi son derece yararlıdır.

2. Kalın iğne biyopsisi ya da tru cut biyopsi (doku biyopsisi):

Bu iğneler sadece hücre ya da sıvı değil ince bir doku parçası da alır. Bu parçanın tanı değeri çok daha yüksektir. Kesin tanı koyma ihtimali daha yüksektir.

Biyopsinin tekrarlanma ihtimali çok daha azdır.

Doku almak için kullanılan kalın iğneler genellikle 1 mm kalınlığındadır. Yani bir kibrit çöpünden daha incedir.

Kalın iğne biyopsisinin en önemli dezavantajı alındığı dokuya göre kana ihtimalinin biraz daha fazla olmasıdır. Ancak bu oran %1 %2 arasında oldukça nadirdir. Kanama ihtimali nedeniyle işlem sonrası yaklaşık 3 saat hastanede gözlem amacıyla yatış gerekebilir.

Kalın iğne biyopsilerinin avantaları çok daha fazla olduğu için merkezimizde guatr nodülleri için yapılan ince iğne biyopsisi dışında tüm biyopsiler kalın iğne biyopsisi şeklinde yapılır.

İğne Biyopsisi Nasıl Yapılır ?

Tüm iğne biyopsi işlemleri çok benzerdir. İster akciğer, ister karaciğer ya da pankreas dokusundan biyopsi alınsın, işlemler çok farklılık göstermez.

Tüm biyopsilerde, belli bir hazırlık ardından (ana sayfada biyopsi öncesi ve sonrası bölümüne bakabilirsiniz) biyopsi alacağımız noktada deri uyuşturulur ve genellikle tam otomatik biyopsi iğneleri kullanılarak doku öneiği alınır ve işlem sonlandırılır.

İğne biyopsisinde kullanılan biyopsi iğneleri:

Resimde tam otomatik bir biyopsi iğnesi ve iğne kalınlığı çok detaylı olarak görülmektedir.

Biyopsi iğneleri oldukça ince iğnelerdir. Çapları 1 mm civarındadır. İnce iğne aspirasyonunda kullanılan iğneler çok daha incedir.

İğne biyopsisi kalın iğne ile yapılırsa hücrelerden ziyade çok ince bir doku parçası almak mümkündür. Bu tanı koymayı çok daha kesinleştirir. Ek olarak bir tümörden doku alınmmışsa sadece tümörün iyi ya da köyü huylu olduğunu değil aynı zamanda ne tür bir tümör olduğunu daha iyi belirler. Bu sayede tümörlere odaklı daha iyi tedavi yapma şansı vardır. Kalın iğneler bile son derece incedir ve çapı 1 mm’yi aşmaz.

Bölümümüzde akciğer ve pankreas dahil hemen tüm biyopsiler kalın iğne ile doku biyopsisi olarak yapılır. Bu şekilde alınan parçanın kesin tanı koyma ihtimali çok yükselmiş olur, tekrar biyopsi gerekmesi ihtimali en aza düşer.

Kurumumuzda zor doku alınan biyopsiler için patoloji uzmanlarımızı işlem odasına davet etme şansımız vardır. Bu duurmda alınan örnek aynı anda yeterlilik açısından patoloji uzmanımızca değerlendirilir ve dokunun yeterli olduğundan emin olunduğunda işlem sonlandırılır. Bu da tekrar biyopsi alma ihtimalini ortadan kaldırır.

İğne biyopsi işlemi:

Aşağıda tüm biyopsilerde ortak olan basamaklar anlatılmıştır.

Tüm biyopsilerde girim noktası mutlaka uyuşturulur. Bu işlem iğne giriminin ağrısız olmasını sağlar. Bazı durumlarda girim yerinin uyuşturulmasına ek olarak ağrı kesici ya da rahatlatıcı ilaçlar gerekebilir. Biz merkezimizde hemen her biyopsi hastasına ek olarak ağrı kesici ve sakinleştiriciilaçlar ilaçlar veririz.
Girim yeri uyuşturulmasına ek olarak ağrı kesici ve sakinleştirici ilaçlar verilecekse işlem öncesi 4 saat aç olmanız yeterlidir. Bu süre içinde almanız gereken ilaç varsa yarım bardak suyla alabilirsiniz.
Biyopsi işlemi sabah yapılacaksa aç gelmeniz, öğleden sonra yapılacaksa sabah iyi bir kahvaltı yapıp öğle yemeğini yememeniz gerekir. Özet olarak planlanan işlem saatinden 4 saat önce yemeyi ve içmeyi kesmeniz gerekir. Bu çocuklar, yaşlılar ya da şeker hastaları için küçük farklılıklar gösterebilir. Doktorunuz işlem öncesi sizi bilgilendirecektir. Aç kalınan bu süre içinde çok az miktarda su içilmesi sorun yaratmaz.
Hangi organ ya da bölgeden biyopsi alınacaksa daha önce çekilen ultrason, bilgisayarlı tomografi ya da MR filmleri tekrar incelenir (biyopsi günü son dönemde çekilmiş olan filmeri yanınızda getirmeniz iyi olur).
Bütün Girişimsel Radyoloji bölümlerinde iğne biyopsileri bir görüntüleme yöntemi kılavuzluğunda yapılır. Yani işlem yapılırken ultrason ya da tomografi ile iğnenin vücuda girişindeki her hareket takip edilir.
İşlemden önce kan alınarak gereken laboratuar değerlendirme yapılır.
Biyopsi alınacak bölge için deriden en emniyetli girim noktasına karar verilir. Bu bölge steril olarak temizlenir (tentirdiyon gibi olan kahverengi batikon sıvısı ile temizlenerek steril bir örtü örtülür.
İğne girim noktası belirlenir ve ince bir iğne ile uyuşturulur. Duyulacak ağrı genellikle bundan ibarettir. Ancak bazı durumlarda ek ağrı olabilir. Doktorounuz bunu göz önüne alarak gereken önlemleri alması gerekir.
Tam otomatik biyopsi iğnesi hedeflenen dokuya yönlendirilir ve tam içine yerleştirilir. Buradan çok ince doku örnekleri alınır. Yani biyopsi işlemi yapılmış olur.
İğne çıkarılır. Son kez ultrason ya da bilgisayarlı tomgrafi ile girim yapılan ve biyopsi alınan bölge kanama açısından kontrol edilir.
Hastamız 2-4 saat gözetim altında tutulur. İşlem sonrası kontrol kan değeri, kontrol ulştrason ya da diğer filmlerile takip edilir. Bazı ince iğne biyopsilerinde ya da seyrek olarak kalın iğne biyopsilerinde ek kontrol gerekmeyebilir.
Hastamız evine gönderilir.
Tüm işlem AĞRISIZ olmalıdır.
İşlem sonrası daha geniş bilgi için biyopsi öncesi ve sonrası sayfamıza bakabilirsiniz.

Ultrason eşliğinde iğne biyopsisi ince iğnelerle yapılır. Resimlerde görüldüğü gibi önce bir iğne ile, biyopsi alınacak dokuya girilir, bu iğne içinden ikinci bir iğne yerleştirilerek 1-2 doku örneği alınır ve sonra iğne çıkarılır. İğne deliği izi bir nokta kadardır ve bir kaç gün içinde tamamen yok olur.

İğne Biyopsisi Ağrılımıdır ?

İğne biyopsisi ağrılı bir işlem midir?

İğne biyopsisi işlemleri tamamen ağrısız olmalıdır.

Ancak her merkezde yapılan biyopsiler ağrısız ya da bu kadar konforlu olmayabilir.

Tüm iğne biyopsilerinde iğne girimi yapılacak nokta lokal anestezi ile uyuşturulur. Bu nedenle iğne girimine ait bir ağrı hissedilmez.

İğne biyopsi işlemi son derece kolay bir işlem olmasına rağmen ilk defa biyopsi yapılan hastalarımız iğne biyopsisinden korkabilir ya da endişe duyabilir. Bazı hastalarımız iğneden bile korkar. Bunlar son derece normal duygulardır. Amacımız hem iğne biyopsisi işleminin ağrısız olmasını hem de hastamızın hiç bir şekilde korku, endişe ya da heyecan duymamasını sağlamaktır. Modern tıpta bunlar son derece kolaydır.

Merkezimizde tüm iğne biyopsi işlemlerinin tamamen ağrısız ve konforlu geçmesi için iğne girim noktasının uyuşturulmasına ek olarak damardan ağrı kesici ve sakinleştirici ilaçlar verilir. Buna sedasyon ve analjezi işlemi denir, narkoz yani genel anestezi değildir. Son derece emniyetli bir rahatlatma ve ağrı kesme yöntemidir. İşlem çok kısa süreceği için (çocuk hastalar hariç) hastaların uyutulması gerekmez. Ama eğer hiç bir şeyi hatırlamak istemez ve uyutulmak isterseniz bu da mümkündür.

Bazı hastalarımızda hastaneye geldiği andan itibaren korku, heyecan ve endişe duyabilir. Bu durumda hastaneye geldiğiniz anda bunu bize bildirirseniz biyopsiye kadar bekleme süresinde bile ilaçlarla heyecan ve endişenizi giderebiliriz.

Merkezimizde iğne biyopsi işlemleri ve diğer tüm girişimsel işlemlerde en önemli amaç, işlemin mükemmel olması ve hastanın hiç bir şekilde ağrı, korku ya da heyecan duymamasının sağlanmasıdır.

Biyopsi Öncesi ve Sonrası

İğne biyopsisi öncesi

İğne biyopsisi için geldiğinizde aç olmanız yeterlidir. Son 4 saat yemen yememeniz yeterlidir. Tiroid biyopsisi gibi ince iğne ile biyopsi yapılan durumlarda bu açlığa da gerek yoktur. Bunun dışında işlemden önce bir hazırlık gerekmez.

İşleme gelirken elinizde var olan ultrason, tomografi ve MR gibi filmleri getirmeniz önemlidir.

Bir iğne biyopsi işleminden önce bazı kan değerlerine bakmak gerekir. Bu nedenle her hastada olmasa da biyopsilerin çoğunda işlemden önce bir kan alınır ve sonucuna bakılır. Son 15 gün içinde alınmış kan değerleriniz varsa yeniden kan alma gerekmeyebilir.

İğne biyopsisi öncesi coumadin, xarelto adlı kan sulandırıcı haplar ya da kan sulandırıcı iğneler (clexane, innohep gibi) kullanıyorsanız bunu doktorunuza bildirin. Bu ilaçlar işlemden önce uygun şekilde kesilecektir. Bunun dışında aspirin, plavix tarzı kan sulandırıcı haplar biyopsi işlemini engellemez. Bizim merkezimizde bunları kesmeniz gerekmez.

Biyopsi işleminden önce çoğu hastadan aç gelmesini isteriz. Ancak bu açlık döneminde kullanmanız gereken iğne ilaçlarını yapabilirsiniz. Hapları da yarım bardan suyla alabilirsiniz.

İğne biyopsisi işlemi

Bir iğne biyopsisi işleminde hastanın işlemle ilgili korku ve endişesi, işlem sırasında olabilecek ağrı ve işleme ait sorunlar en önemli konulardır.

İğne biyopsisi işlemi aslında son derece kolay, ağrısız ve riskleri az olan bir işlemdir. Onun karşılığında hastalık için kesin tanı verir. Ancak çoğumuz hayatımızda hiç biyopsi işlemi olmadığımız ya da görmediğimiz için bu bize korkutucu gelebilir. İşlem kolay olsa da bunu yaşamadan görmek mümkün değildir. Burada bizim yapabileceğimiz şey işlem için geldiğinizde korku endişe ya da heyecanınız varsa bunu gidermektir. Bunun da en basit yolu ilaçlardır. Kullandığımız ilaçlarla her tür korku ve endişeyi giderme şansımız vardır. Bu konuda rahat olabilirsiniz.

İkincisi işlem sırasında ağrının giderilmesidir. Tüm iğne biyopsilerinde bir iğne ile vücuda gireriz. Bu da az da olsa ağrı yapabilir. Bunu engellemek için iğne girim yeri mutlaka uyuşturulur (lokal anestezi). Bu kesin kuraldır. İğne deriden geçtikten sonra genellikle ağrı yapmaz. Ama her ihtimale karşı biz hemen her hastamıza lokal anesteziye ek olarak damardan sakinleştirici ve ağrı kesici ilaçlar veririz ve işlem tamamen ağrısız ve konforlu bir şekilde yapılır.

İğne biyopsisi sonrası

Biyopsi sonrası hastalarımızı bir süre gözlem altında tutarız. Bunun iki sebebi vardır.

1. Biyopsi işleminde damardan verilen rahatlatıcı ve ağrı kesici ilaçların etkisinin geçmesini beklemek gerekir. Bu ilaçlar uyku hali, baş dönmesi, bulantı ve kusma yapabilir. Etkileri 3-4 saat içinde tamamen geçer. Bu nedenle en az 1-2 saat gözlem altında olmanız gerekir.

2. Biyopsi yapılan doku, biyopsi işleminden sonra kanama yapabilir ya da ya da başka sorunlar gelişir. Bu sorunlar biyopsi işleminden sonraki bir kaç saatte olur. Daha geç dönemde hemen hiç bir sorun yaşanmaz. Sorun olabilecek bu dönemde hastayı hastanede gözlem altında tutmak emniyetlidir.

İnce iğne biyopsisi sonrası

İnce iğne biyopsisi merkezimizde sadece nodüler guatr için yapılmaktadır.

Bunun dışında seyrek olarak kanama riskinin yüksek olduğu ya da kalın doku biyopsisinin gerekmediği durumlarda da kullanılabilir.

İnce iğne biyopsi işlemi sonrasında takip hiç gerekmeden hasta evine gönderilebilir. Ama akciğer gibi bazı özel bölgelerde çok düşük de olsa işlem sonrası sorun yaşama ihtimali vardır. Bu nedenle bazen hastanede 2-4 saat gözlem altında tutulabilinir.

Kalın iğne biyopsisi sonrası

Kalın iğne dense de bu iğneler bile oldukça incedir. Ama ince iğneye göre biraz daha kalınolduğu için özellikle kanam riski açısından hastanın 2-4 saat hastanede gözlem altında tutulması gerekir.

Bu dönem sonunda ya ultrason gibi bir görüntüleme yöntemiyle, biyopsi alınan bölge incelenir ya da kan alınarak kanama olup olmadığı araştırılır.

Herhangi bir sorun yoksa hasta evine gönderilebilir.

Tüm iğne biyopsileri sonrası

İğne biyopsisi işlemi sırasında hastaya damardan ağrı kesici ya da sakinleştirici ilaçlar verilmişse işlemden sonra ilaç etkisi geçene kadar su içilmesine izin verilir ancak katı gıda alınması 1-2 saat geciktirilir. Yaklaşık 2 saat sonunda yemen içmek ile ilgili hiç bir kısıtlama kalmaz.

Hastamız evine döndüğünde o gün kendini fazla yormadan normal yaşamına devam edebileceğini söyleriz. Ancak evde 2 saat dinlenmesi iyi olacaktır.

Bir sonraki gün, banyo ve spor yapmak dahil her tür etkinlik ve yemek serbesttir (diğer doktorlarınızı kısıtladığı şeyler bunun dışındadır).

İşlem bölgesinde hafif ağrı olursa herhangi bir ağrı giderici ilaç kullanılabilir.

Evde beklenmedik bir sorun olursa (kendini iyi hissetmeme, çarpıntı, çok fazla halsizlik, nefes darlığı gibi) doktorunuzu arayabilir ya da doğrudan hastanemizin acil kliniğine gelebilirsiniz.

Bir biyopsi hastasının işlemden sonra eve dönünce sorun yaşaması beklenmez ancak yine de tedbirli olmakta fayda vardır.

Konular